Wilgotność powietrza dla hodowli pomidorów

Kontrola wilgotności podczas uprawy pomidorów

Polska jest jednym z 10 największych producentów pomidorów w krajach Unii Europejskiej. Szacuje się również, że spożycie pomidorów i pochodzących z nich przetworów wynosi ok. 10 kg na każdego Polaka. Wciąż jest to zdecydowanie poniżej europejskiej średniej, jednak - co w tym przypadku bardziej istotne - zapotrzebowanie z roku na rok rośnie. Ponad 20% krajowej produkcji przeznaczane jest na eksport. Aby jednak utrzymywać wyniki sprzedaży, należy dostarczać produkty określonej jakości.

Jeśli weźmiemy pod uwagę, że w większości jest to produkcja szklarniowa (ze względu na panujące u nas warunki klimatyczne) kluczowym staje się konieczność ścisłej kontroli całego procesu produkcji oraz zapewnienia najwyższej jakości wyposażenia szklarni.
 
Pomidory w szklarni - sadzonkiBez względu na to, czy hodowla odbywa się na dużą skalę, czy nieco mniejszą - na własny użytek - istnieje szereg zagadnień, o których należy pamiętać, jeśli zależy nam na stworzeniu odpowiednich warunków i mikroklimatu. Najważniejsze z czynników są ze sobą ściśle powiązane: wilgotność oraz temperatura powietrza. W przypadku pomidora - rośliny o dużej zawartości wody - istnieje konieczność utrzymania tych parametrów w odpowiednich normach.
 
Wilgotność jest niezwykle ważna dla odpowiedniego przebiegu procesu fotosyntezy. Tu szczególnie należy pamiętać o różnicy między mikroklimatem (wilgotność w najbliższym otoczeniu roślin - od poziomu podłoża aż po najwyższe liście), a wilgotnością względną (zależnością pomiędzy ciśnieniem cząstkowym pary wodnej, a ciśnieniem nasycenia nad płaską powierzchnią czystej wody - wyrażaną w procentach).

Skuteczna kontrola temperatury

Rola, jaką odgrywa odpowiednia temperatura otoczenia staje się w tym miejscu szczególnie znacząca. Wzrost temperatury powietrza powoduje bowiem większe zatrzymywanie wody. Powietrze o temperaturze 22 stopni C zatrzymuje blisko dwa razy więcej wody, niż ta sama ilość powietrza o temperaturze 10 C. Według opinii wielu hodowców wilgotność na poziomie 65-75% jest dopuszczalna dla uprawy pomidorów. Jednak według Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego, najbardziej optymalna wilgotność względna powietrza podczas hodowli pomidorów wynosi około 60-65%. Stałe utrzymanie takiego poziomu wilgotności powietrza nie jest łatwe. Szczególnie przy zmiennych warunkach klimatycznych – te bowiem w celu wyrównania temperatury wymagają dostosowania podejmowanych działań.
 
Trudnym, bo przychodzącym nieoczekiwanie, momentem bywają pochmurne dni którym towarzyszy ochłodzenie. Trzeba wówczas umiejętnie ogrzać powietrze – odpowiednio sprawnie, ale bez gwałtowności mogącej zaszkodzić roślinom. Bardzo skutecznym rozwiązaniem są w takich sytuacjach zautomatyzowane systemy kontroli klimatu oraz kurtyny szklarniowe. Pomagają one w łatwym utrzymaniu stabilnych warunków wewnątrz szklarni.
 
Zlekceważenie ostrożności w sterowaniu temperaturą szklarni może bardzo niekorzystnie wpłynąć na całą uprawę. Gwałtowne zmiany często skutkują dużymi (niekiedy nieodwracalnymi) zniszczeniami sadzonek. Szacuje się, że zmiana poziomu wilgotności już na poziomie 20% może doprowadzić do uszkodzenia tkanek rośliny. Występowanie niekorzystnych parametrów wilgotności powietrza w sposób stały, powoduje negatywne skutki dla całej produkcji.
 
Utrzymująca się niska wilgotność względna spowalnia rozwój i dojrzewanie pomidorów. Z kolei zbyt wysoka, sięgająca 90%, wilgotność, stwarza świetne środowisko dla intensywnego rozwoju grzybów i pleśni. Kluczowym czynnikiem dla efektywnej regulacji wilgotności staje się więc również odpowiednia wentylacja pomieszczenia.

Dobre praktyki i konsekwencja w działaniu

Zmiany wilgotności w szklarni powiązane są z napływem chłodnego powietrza z zewnątrz, co w naszym klimacie szczególnie często dzieje się w nocy. W ostatnich latach dodatkowym problemem stają się trwające wiele dni fale upałów. Takie amplitudy mogą z kolei doprowadzić do osiągnięcia temperatury punktu rosy. W tej sytuacji skraplająca się woda stanie się kolejnym niepożądanym zjawiskiem (może skutkować zbieraniem się wody oraz zamoczeniem podłóg).
 
W przypadku upraw szklarniowych, kluczową rolę odgrywa konsekwencja oraz dbanie o dobre praktyki: właściwe podlewanie, utrzymanie odpowiednich odstępów między roślinami, a także dobrze osuszone podłogi.
 
Każdy z tych aspektów jest ważny, a błąd lub niedopatrzenie mogą być powodem niższych wzrostów. Przykładowo - rozszczelnienie instalacji do podlewania sprawi, że woda utworzy kałuże. Te z kolei parując podniosą poziom wilgotności. To bardzo krótka droga do powstawania zanieczyszczeń i rozwoju chwastów w szklarni, które rosnąc między łodygami pomidorów uniemożliwią im odpowiednią transpirację (parowanie wody z nadziemnych części rośliny).
 
Para wodna, uchodząc z liści lub kutykuli, zapewnia odpowiedni transport wody oraz soli mineralnych do korzeni, a także wspomaga kontrolę temperatury. Działając w ten sposób, transpiracja chroni ją przed przegrzaniem.

Sadzonka pomidorówKontrola wilgotności powietrza ma kluczowe znaczenie dla uprawy pomidorów. Nieumiejętne podejście skutkuje licznymi konsekwencjami: powolnym przyrostem, problemami z występowaniem pleśni czy gniciem uprawianych roślin.

Z kolei utrzymywanie wilgotności na odpowiednim poziomie - przy jednoczesnej skutecznej kontroli temperatury - możliwe jest dzięki zastosowaniu odpowiedniej wentylacji, oraz nowoczesnych systemów kontroli klimatu. Pomoże to uniknąć gwałtownych zmian, wyjątkowo niekorzystnych dla pomidorów.